Goed gelegd

Gelegde heggen dragen bij aan het streekkarakter en de biodiversiteit. Zeker de moeite waard om er opnieuw werk van te maken...De techniek van heggen leggen of haagvlechten werd in onze streken meer dan tweeduizend jaar lang toegepast. Dit vooral om alleenstaande boerderijen tegen indringers te beschermen en rond weilanden om het vee op het perceel te houden. Bovendien waren deze heggen een belangrijke leverancier van hakhout, geriefhout, vruchten en kruiden. Door de komst van prikkeldraad en rasterdraad zijn veel heggen echter verdwenen en aan het onderhoud van oude en recent geplante heggen wordt niet veel aandacht meer besteed. De techniek bestaat erin de stam van de struiken laag in te kappen (zonder ze echter geheel door te kappen) en deze dan onder een hoek neer te leggen en in te vlechten. Het lijkt moeilijk te geloven dat deze gelegde struiken opnieuw uitlopen. En toch vormt zich in het voorjaar een dicht netwerk van takken, ondoordringbaar voor mens, hond en vee.

Wat is een gelegde heg?

Landbouwers maakten eeuwenlang gebruik van heggen om hun weilanden en akkers af te bakenen. De heggen werden op allerlei manieren ondoordringbaar gemaakt voor het vee of indringers door ze te vlechten, leggen, leiden, knikken of buigen.

Het hout dat vrijkwam bij het onderhoud van de heggen, werd gebruikt als brandstof of bouwmateriaal. Gelegde heggen vormden prachtige groene lijnen doorheen het landschap en boden onderdak aan allerlei vogels, insecten en kleine zoogdieren.

Door de opkomst van prikkeldraad, steenkool en turf verloren gelegde heggen hun functie en verdwenen ze grotendeels uit het landschap.

Het leggen van heggen is de laatste jaren aan een opmars bezig, vooral in Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

Het Regionaal Landschap Lage Kempen wil de techniek van het heggen leggen ook in onze regio terug bekend maken.


Het belang van gelegde heggen

Gelegde heggen zijn van oudsher verbonden met de landbouwcultuur. Maar niet alleen landbouwers doen hun voordeel met het leggen van heggen, ook bij jou in de tuin biedt een gelegde heg tal van voordelen. 

  • Gelegde heggen vormen voor veel dieren zoals boomkikker, grauwe klauwier, steenuil en das een broed- of rustplek. Ze trekken heel wat insecten aan, die nuttig kunnen zijn voor landbouwbedrijven tijdens biologische bestrijding of bestuiving van gewassen.
  • Een dicht gelegde heg langs akkers breekt de wind waardoor de bodem minder snel uitdroogt en grond opstuift. Bij zware neerslag houdt het bodemerosie tegen.
  • Gelegde heggen verhogen de belevingswaarde van erven en tuinen.
  • De aanplant van nieuwe heggen of het leggen van bestaande heggen nabij gebouwen zorgt voor een mooiere omgeving. Ze versterken het landschap en het streekkarakter.
  • Een gelegde heg is duurzaam: mits goed onderhoud kan deze jarenlang meegaan.

© Peter Guedens
© Peter Guedens